Fibromyalgie is een chronische aandoening die gekenmerkt wordt door wijdverspreide pijn, vermoeidheid, slaapstoornissen en cognitieve problemen, vaak aangeduid als “fibro fog”. Het is een aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Opvallend is dat fibromyalgie veel vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, met schattingen die aangeven dat ongeveer 90% van de patiënten vrouw is (Wolfe et al., 1995). Dit roept belangrijke vragen op: waarom treft fibromyalgie voornamelijk vrouwen, en welke biologische, genetische en psychosociale factoren spelen hierbij een rol? In dit artikel gaan we dieper in op de mogelijke oorzaken, ondersteund door wetenschappelijk onderzoek.

Hoe vaak komt fibromyalgie voor, en wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen?

Fibromyalgie komt wereldwijd voor en treft ongeveer 2 tot 4% van de bevolking. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt fibromyalgie bij vrouwen ongeveer negen keer vaker vastgesteld dan bij mannen (WHO, 2013). Dit patroon is consistent in veel landen en culturen, wat erop wijst dat biologische en sociale factoren meespelen.

Uit onderzoek blijkt dat fibromyalgie het vaakst wordt vastgesteld bij vrouwen tussen de 30 en 60 jaar (Wolfe et al., 1995). Bij mannen wordt de aandoening minder vaak herkend, mogelijk doordat symptomen anders worden gepresenteerd of omdat artsen het minder snel herkennen.

Hormonale invloeden en de impact op symptomen

Hormonale veranderingen spelen een belangrijke rol bij de pijngevoeligheid en het ontstaan van fibromyalgie, vooral bij vrouwen tussen de 30 en 60 jaar. Tijdens de overgangsperiode, zoals de perimenopauze en menopauze, dalen de oestrogeenspiegels. Dit hormoon is betrokken bij pijnregulatie en kan, wanneer het niveau afneemt, bijdragen aan een verhoogde pijngevoeligheid (Clauw et al., 2014).

Hoewel hormonale therapieën voor sommige vrouwen verlichting bieden, is hun effectiviteit specifiek bij fibromyalgie nog onvoldoende onderzocht. Het beheer van deze aandoening vraagt om een brede aanpak, waarbij onder andere leefstijl, pijnmanagement en stressreductie centraal staan (Katz et al., 2006).

De rol van voeding en voedingsstoffen bij fibromyalgie

Hoewel fibromyalgie niet direct wordt veroorzaakt door voedingstekorten, zijn er aanwijzingen dat een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen de ernst van de symptomen kan beïnvloeden. Hieronder enkele belangrijke voedingsstoffen die een rol spelen bij fibromyalgie:

Vitamine D
Lage vitamine D-spiegels worden vaak geassocieerd met verhoogde pijn en vermoeidheid bij fibromyalgiepatiënten (Abokrysha, 2012).
Magnesium
Magnesiumtekorten kunnen spierkrampen en vermoeidheid verergeren (Georgieff, 2015).
B-vitamines
Een tekort aan B12 wordt geassocieerd met vermoeidheid en cognitieve klachten. Suppletie kan helpen energieniveaus te verbeteren (Morris et al., 2016).
Omega-3 vetzuren
Deze vetzuren hebben ontstekingsremmende eigenschappen en kunnen pijn en stijfheid verminderen (Morris et al., 2016).

Een gebalanceerd dieet rijk aan groenten, fruit, volle granen en gezonde vetten kan helpen om symptomen te beheersen. Overleg met een arts of diëtist over de noodzaak van suppletie om tekorten aan te vullen.

Burn-out en fibromyalgie

Burn-out speelt vaak een onderliggende rol bij fibromyalgie en andere chronische klachten. Langdurige stress zonder voldoende herstelmomenten kan leiden tot fysieke en mentale uitputting. Dit proces verergert aandoeningen zoals fibromyalgie, PDS en chronische vermoeidheid. Ongeveer 50-70% van de fibromyalgiepatiënten rapporteert significante stressfactoren of burn-outklachten vóór de diagnose (Maslach et al., 2001; Phillips & Clauw, 2011). Herstel is cruciaal om de balans in lichaam en geest te herstellen.

Lichaamsgerichte therapieën als oplossing

Therapieën zoals Biodynamic Rebalancing en EMDR kunnen helpen bij het verminderen van spanning en trauma. Studies tonen aan dat lichaamsgerichte therapieën effectief zijn in het kalmeren van het zenuwstelsel en het verminderen van chronische pijn (Shapiro, 2014; Andrade et al., 2020). Deze aanpak richt zich zowel op het fysieke als emotionele aspect van klachten, wat essentieel is voor langdurig herstel.

Kort samengevat

Dat fibromyalgie veel vaker bij vrouwen voorkomt dan bij mannen, kan worden verklaard door een combinatie van hormonale, neurologische, genetische en psychosociale factoren. Een holistische aanpak, met aandacht voor burn-out, spanning in bindweefsel en lichaamsgerichte therapieën, biedt de beste kans op verlichting van klachten en duurzaam herstel.